door: Herman Derks
Wanneer organisaties worden opgericht hebben deze het doel om permanent te blijven voortbestaan. De begrippen risicomanagement en waardemanagement doelen beide op het laten voortbestaan van een organisatie. Toch zijn er belangrijke verschillen tussen deze termen. In deze blog duiken we in de relatie tussen deze begrippen en leggen we uit hoe waardemanagement van betekenis kan zijn voor risicomanagement.
Wat is waardemanagement en hoe creëer je waarde voor jouw organisatie?
Waardemanagement kan worden toegepast in verschillende contexten, zoals bedrijven, projectmanagement, portfoliobeheer, risicobeheer en investeringen. Het heeft tot doel de waarde van de organisatie te vergroten door middel van effectief gebruik van middelen, het minimaliseren van verspilling en het maximaliseren van de voordelen voor belanghebbenden. Het managen van waarde focust zich niet alleen op het behalen van financiële doelstellingen, maar heeft de focus ook zeker op niet financiële zaken. Deze hebben overigens wel allemaal hun impact op de waardeontwikkeling van en binnen de organisatie. Waardemanagement is dan ook geen doel maar een middel om de toegevoegde waarde in het belang van alle stakeholders te optimaliseren.
Waardecreatie is een van de aspecten van waardemanagement. Waardecreatie omvat het identificeren van mogelijkheden om waarde te creëren binnen de organisatie, bijvoorbeeld door middel van innovatie, efficiëntieverbeteringen of nieuwe marktkansen.
Wat is het verschil tussen risicomanagement en waardemanagement?
Volgens het Nederlands Normalisatie Instituut is de definitie van risico en risicomanagement: ‘Risico: Het effect van onzekerheid op het behalen van doelstellingen. Risicomanagement: Gecoördineerde activiteiten om een organisatie te sturen en te beheersen met betrekking tot risico`s’.
Mogelijk is het belangrijkste verschil tussen risicomanagement en waardemanagement dat risicomanagement het voortbestaan relateert aan de winst van de organisatie en dat waardemanagement het voortbestaan koppelt aan het vermogen van de organisatie om toegevoegde waarde voor de verschillende stakeholders te creëren. De gedachte daarvoor is dat innoverende en verduurzamende activiteiten een investering ten koste van de winst vragen, dit gaat ten koste van de korte termijn winstdoelstelling, maar is van enorme toegevoegde waarde op de continuïteit en de lange termijn waarde creatie van de onderneming. Waardemanagement heeft een sterke focus op de toekomst en is hiermee per definitie toekomstgericht. Er is geen focus op de slechte prestaties van vandaag. Bij waardemanagement en lange termijnwaarde creatie draait het om morgen en onze toekomst.
Waardemanagement: verschuivingen in de samenleving
Een aantal jaar geleden was er nauwelijks aandacht voor waardemanagement. Dit blijkt wel uit het destijds gepubliceerde artikel van de Amerikaanse econoom en voorvechter van het vrijemarktkapitalisme Milton Friedman. Zijn essay in the New Hork Times met als titel ‘The Social responsibility of business is to increase it profits’. Zijn filosofie was dat een topmanager een werknemer was van de aandeelhouders. Hij hoefde alleen maar aan hen verantwoording af te leggen. De doelstelling was helder: binnen de regels van de wet zoveel mogelijk geld verdienen. Wat goed is voor de aandeelhouders is ook vast wel goed voor de samenleving. Veel ondernemers en aandeelhouders omarmen de principes van Friedman helaas nog steeds. De enige maatschappelijke taak van ondernemingen is winst maken. Lange tijd is dit winst maken ten koste van de samenleving door vele gedoogd maar nu met de catastrofale klimaatverandering lijkt het gedachtegoed van Friedman zijn langste tijd gehad te hebben.
Vandaag de dag is iedere dag judgement day. Omgeving, werknemers en aandeelhouders zijn daarbij rechter en jury tegelijkertijd. Albert Heijn is gezwicht onder de druk van de stakingen. De aandeelhouders van Philips hebben tijdens de jaarvergadering, waarbij 74,5 procent van het stemgerechtigd kapitaal van Philips aanwezig was, geen decharge verleed aan het bestuur. De mondkapjesaffaire van Sywert van Lienden, de NOW affaire voor Booking.com of de bonusdiscussie bij Air France KLM. Allemaal recente voorbeelden dat organisaties ter verantwoording worden geroepen door de samenleving.
Organisaties van de toekomst hebben oog voor de resultaten van morgen. Maar ze hebben nog een veel grotere focus op de lange termijn. Ze boeken geen resultaat ten koste van de ander of van het milieu maar zijn zicht bewust van hun maatschappelijke rol in de samenleving. Ze hebben daarbij veel oog voor de medewerkers. Ze zorgen ervoor dat medewerkers vrijmoedig kunnen spreken over risico`s en dat veiligheid van de mensen altijd op de eerste plaats staat. Dat ze er alles aan doen om ongelukken te voorkomen en dat ze permanent in dialoog zijn met de omgeving.
We zouden dus kunnen concluderen dat het geen aandacht hebben voor waardemanagement en lange termijn waardecreatie het bestaansrecht van de organisatie op termijn kan bedreigen. Als risicomanagement professionals hebben we de taak om organisaties te wijzen op hun verantwoordelijkheden. Geen oog hebben voor waardemanagement vormt vandaag de dag een heel groot risico.